Zgodnie z obowiązującym prawem sprawozdanie z wykonania budżetu za 2012 r. przedstawiłem Regionalnej Izbie Obrachunkowej oraz Radzie Miejskiej. Dziś Radni Rady Miejskiej (15 za, 8 przeciw) udzielili mi absolutorium. Poniżej znajduje się moje wystąpienie dotyczące finansów miasta w ubiegłym roku. Sprawozdanie roczne z wykonania budżetu to nie tylko liczby i ich zestawienia, to przede wszystkim określone projekty i przedsięwzięcia. To także wypełnienie najważniejszego zadania samorządu - wykonania określonych usług publicznych, zapewnienie funkcjonowania m. in. oświaty, pomocy społecznej, komunikacji i działania infrastruktury. Samorządy ponoszą coraz większe koszty realizacji starych i nowych zadań nałożonych ustawami oraz podejmują wielki wysiłek finansowy związany z absorbcją środków unijnych na inwestycje, czego odzwierciedleniem jest bilans za 2012 r. Planując dochody i wydatki kierowaliśmy się przede wszystkim zasadą skali potrzeb oraz w równej mierze stabilności finansowej. Uwzględniając rzeczywiste wykonanie uchwały z 28 grudnia 2011 r. na bieżąco korygowaliśmy plan budżetu. Dochody ogółem wyniosły 407 531 848,24 zł, przy planowanych 407 049 898 zł. W tym bieżące - 381 137 844,86 zł przy zakładanych 381 008 376 zł i majątkowe 26 394 003,38 zł przy planowanych 26 041 522 zł. Natomiast wydatki ogółem to kwota 468 569 992,93 zł (plan - 480 455 369 zł), z tego wydatki bieżące 359 663 510,48 zł (plan - 368 585 080 zł) i majątkowe 108 906 482,45 zł (plan - 111 870 289 zł). Deficyt wyniósł 61 038 144,69 zł, przy zakładanym poziomie 73 405 471 zł. Przychody to kwota rzędu 110 828 886,40 zł (plan - 111 422 311 zł). Rozchody wyniosły 37 916 840 zł (plan 38 016 840 zł). Tak jak wspomniałem po stronie dochodów majątkowych odnotowaliśmy 26 394 003,38 zł. Początkowo planowaliśmy, iż z tytułu dotacji na realizację inwestycji oraz dochodów ze sprzedaży majątku wpłynie kwota 147 773 343 zł. Różnica wynika z poziomu wykonania poszczególnych projektów oraz przesunięć czasowych we wpływach środków z instytucji zarządzających. Samorządy działają w określonych warunkach prawnych, czasowych, a także rynkowych, co powoduje, że jesteśmy zależni nie tylko od instytucji przekazujących środki unijne, ale również od wykonawców poszczególnych przedsięwzięć. Niestety musimy liczyć się z wieloma trudnościami, na które napotykamy w toku realizacji inwestycji. Mam w sobie wiele pokory, która pozwala mi spojrzeć w oczy mieszkańcom, którzy obdarzyli mnie zaufaniem powierzając zarządzanie miastem i zagwarantować, że podjęliśmy wszelkie możliwe kroki i starania, by otrzymać należną nam refundację poniesionych wydatków. Zmiana terminów poszczególnych płatności ma wpływ na kształtowanie dochodów w poszczególnych latach, jednak pamiętać należy, że środki przyznane na realizację projektów ze wsparciem unijnym lub z budżetu państwa nie przepadają. Trafiają do kasy miasta w kolejnych okresach rozrachunkowych, tak jak przypadku budowy Trasy Średnicowej. W maju br. otrzymaliśmy 42 664 069,16 zł z Centrum Unijnych Projektów Transportowych pierwszej transzy dofinansowania na budowę Trasy Średnicowej na odcinku od ul. Droga Łąkowa do ul. Południowej oraz przebudowę ul. Paderewskiego. Budowa 1 odcinka Trasy Średnicowej od ul. Droga Łąkowa do ul. Południowej zakończyła się w lipcu 2012 r. Procedura związana z weryfikacją naszego wniosku o płatność trwała aż 10 miesięcy. Obecnie przygotowujemy się do podpisania umowy na refundację kosztów związanych z budową zjazdu z Trasy Średnicowej na autostradę A1, który oddaliśmy do użytku w grudniu 2012 r. Mimo tak ogromnego ciężaru odpowiedzialności wynikającego z ryzyk towarzyszących realizacji projektów współfinansowanych z Unii Europejskiej, jeżeli będzie to tylko możliwe, będę sięgał po kolejne projekty. Oczywiście, tak jak do tej pory wielkość potrzeb inwestycyjnych będziemy określać na podstawie poziomu aktywności gospodarczej miasta, a także naszych możliwości finansowych. W sprawozdaniu z wykonania planu finansowego wydatków inwestycyjnych i majątkowych do 31 grudnia 2012 r. ujęto blisko 90 zadań. Znaczna większość to projekty wieloletnie, współfinansowane ze środków unijnych. W zestawieniu znajdują się m.in. następujące przedsięwzięcia: - budowa Trasy Średnicowej, - modernizacja sieci tramwajowej, - rewitalizacja terenów poprzemysłowych, - przebudowa ulic Starego Miasta, - przebudowa ul. Solidarności, ul. Nad Torem oraz Mikołaja z Ryńska i Waryńskiego, a także ul. Paderewskiego, - modernizacja ośrodka wypoczynkowego nad Jeziorem Rudnickim, - modernizacja ulic o nawierzchni kamiennej, - budowa Grudziądzkiego Systemu Informacji Przestrzennej, - restrukturyzacja kapitałowa Miejskiego Zakładu Komunikacji, - opracowanie dokumentacji projektowej przebudowy ul. Leona Kruczkowskiego i budowy Skate Parku, - zakup sprzętu hydraulicznego ratownictwa drogowego dla Państwowej Straży Pożarnej, - modernizacja infrastruktury edukacyjnej szkolnictwa zawodowego, - termomodernizacja budynków jednostek oświatowych, - budowa zadaszenia trybuny głównej na Stadionie Olimpii, - budowa Orlika przy ul. Fortecznej. Realizując zadania infrastrukturalne nie zaniedbujemy działań bieżących. Staramy się racjonalizować koszty funkcjonowania oświaty, co wcale nie oznacza zamykania placówek. Sieć szkół i przedszkoli gwarantuje właściwy dostęp do edukacji. Zdając sobie także sprawę z niedoboru środków przekazywanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia wsparliśmy finansowo zakup tzw. pierwszego wyposażenia dla Regionalnego Szpitala Specjalistycznego w 2012 r w wysokości 7 600 000 zł, by zabezpieczyć pacjentom leczenie na odpowiednim poziomie. Z szeroko rozumianej pomocy społecznej, w tym z zasiłków celowych i stałych, usług opiekuńczych, dodatków mieszkaniowych i funduszu alimentacyjnego korzysta ok. 5,5 tys. rodzin. Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie, Domy Pomocy Społecznej oraz m.in. Centrum Pomocy Dziecku i Poradnictwa Rodzinnego udzielają wsparcia, tym którzy go potrzebują. Edukacja i pomoc społeczna stanowią największe sfery aktywności miasta określone poprzez wartość wydatków. Oświata i edukacja stanowią ok. 43% sumy wydatków bieżących, kolejne 36% to szeroko rozumiana polityka społeczna. Porównując wydatki w tym zakresie w latach 2011 i 2012 należy zwrócić uwagę, że utrzymano je na zbliżonym poziomie. Staramy się również podejmować szereg działań na rzecz rozwoju rynku pracy zachęcając inwestorów i przedsiębiorców do tworzenia nowych miejsc pracy. W ubiegłym roku ponad 300 osób zatrudniono w Zakładzie Przetwórstwa Ryb „Limito”, kolejnych ok. 80 pracowników w Centrum Logistycznym „Rossmanna”. Ponadto Powiatowy Urząd Pracy systematycznie pozyskuje środki na szkolenia i kursy dla osób bezrobotnych, wspiera również przedsiębiorców finansując zakup wyposażenia stanowisk pracy. Grudziądz został okaleczony przez historię w wyniku zmian ustrojowych. Utrata miejsc pracy spowodowała zanik więzi międzyludzkich, a miasto to nie budynki, drogi, to ludzie, których łączą określone więzi. Kilka miesięcy temu podjęliśmy trud zainicjowania integracji mieszkańców proponując nową markę miasta. To na nas, dziś, spoczywa obowiązek odbudowy wspólnoty lokalnej. Musimy podejmować takie kroki, by nie marnotrawić energii i kapitału społecznego. Wierzę, że dzięki systematycznym, racjonalnym inwestycjom i projektom prospołecznym stworzymy silną „małą ojczyznę”. Często, również na tej sali, padają zarzuty pod moim adresem dotyczące zasadności realizacji poszczególnych inwestycji, a także zadłużenia miasta. Pragnę podkreślić, że bardzo ostrożnie planujemy wszystkie inwestycje. Mimo, że decyzje, które podejmuję czasem są niepopularne, to jestem przekonany o ich słuszności i konsekwentnie zamierzam je realizować, zwłaszcza w przypadku zadań infrastrukturalnych. Grudziądz jest miastem na szlaku, w przeszłości Wisła zbudowała dobrobyt miasta, dziś szlakiem są nowoczesne drogi. Budowa Trasy Średnicowej jest ogromnym wyzwaniem, ale to ze szlaku Grudziądz będzie się utrzymywał. Musimy wykorzystać wszystkie siły i środki, by stać się atrakcyjnym punktem na mapie komunikacyjnej. Proszę Państwa, niewątpliwie odczujemy pozytywne skutki wynikające z połączenia Grudziądza z autostradą, jednak tego typu przemiany wymagają czasu. Tak wielkich inwestycji nie jesteśmy w stanie finansować z wygospodarowanych na bieżąco środków. Musimy sięgać po kredyty i pożyczki. Ciężar budowy infrastruktury muszą ponieść również przyszłe pokolenia. Zapewniam, że utrzymujemy zadłużenie miasta na bezpiecznym poziomie, korzystamy nie tylko z kredytów, ale również z instrumentu finansowego jakim jest emisja obligacji. Niska marża proponowana przez instytucje finansujące jest najlepszym dowodem na to, że Grudziadz jest oceniany jako samorząd stabilny, o zrównoważonych wydatkach i dochodach. Deficyt w 2012 r. wyniósł 61 038 144,69 zł wobec planowanego na poziomie 73 405 471 zł. Ten wynik dały oszczędności rzędu 11 600 000 zł w wykonanych wydatkach oraz ponadplanowe wykonanie dochodów o ok. 0,5 mln zł. Zadłużenie z tytułu kredytów, pożyczek i emisji papierów wartościowych na 31 grudnia 2012 r. wynosi 229 032 143,71 zł. Wskaźnik spłaty zadłużenia do zrealizowanych dochodów wyniósł w ubiegłym roku 11,63% przy maksymalnym dopuszczalnym poziomie 15%. Natomiast wskaźnik zadłużenia wyniósł 56,2% przy dopuszczalnym 60%. Przy czym wskaźnik zadłużenia z wyłączeniami, który przysługuje jednostce samorządu terytorialnego realizującej zadania współfinansowane środkami UE i zwiększającej przez to zadłużenie był stanowczo niższy i wyniósł odpowiednio 37,3%. Przygotowując projekt najważniejszej uchwały - budżetu od kilku lat kieruję się zasadą zrównoważonego rozwoju. Wierzę, że uwzględniając realne dochody i wydatki jesteśmy w stanie zagwarantować nie tylko środki na finansowanie obligatoryjnych zadań bieżących, ale również wygenerować pieniądze niezbędne na budowę i utrzymanie lokalnej infrastruktury. Obecnie musimy skupić się na zakończeniu wieloletnich inwestycji współfinansowanych ze środków unijnych oraz dobrze przygotować się do kolejnego rozdania funduszy unijnych. Jestem przekonany, że podejmowane przez nas działania pozwolą utrzymać tendencję wzrostową, co przełoży się na rozkwit Grudziądza.